ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در نشست خبری هفتگیاش که به صورت مکتوب در وبگاه وزارت امور خارجه این کشور منتشر شده است، در پاسخ به این سوال که آیا این که وزیر امور خارجه ایران گفته است بسته پیشنهادی جدیدی را برای احیای توافق هستهای (برجام) ارائه دادهاند، صحت دارد یا نه و اگر صحت دارد، این بسته پیشنهادی چه زمانی ارائه شده است، گفت: همان طور که ما و شرکای اروپاییمان به وضوح گفتهایم، ما آماده نهایی و اجرایی کردن فوری توافق مذاکره شده در وین هستیم، توافقی که چند ماه است برای بازگشتی دوجانبه به پایبندی کامل به برجام روی میز است. اما برای این که این اتفاق بیفتد، تهران باید تصمیم بگیرد از خواستههایی که خارج از چارچوب برجام هستند، صرف نظر کند، باید تصمیم بگیرد از مسائلی که فرابرجامی هستند، چشمپوشی کند.
پرایس در ادامه گفت: ما صراحتا گفتهایم که در چه موضعی هستیم. بر این باوریم که اگر ایران این تصمیم سیاسی را بگیرد، ما در جایگاهی قرار خواهیم گرفت که به نتیجه برسیم و دنبال بازگشتی دوجانبه به پایبندی به برجام در اسرع وقت باشیم. اگر ایران این کار را نکند، موجب بیشتر به خطر انداختن فرصتها خواهد شد، به طوری که هیچ وقت نخواهیم توانست به بازگشتی دوجانبه به پایبندی به برجام برسیم.
او در پاسخ به تکرار سوال از سوی خبرنگار، توضیح داد: ما ارتباط غیر مستقیم منظمی با اتحادیه اروپا داشتهایم، بنابراین، قرار نیست وارد جزئیات شویم، جزئیات چند و، چون این دیپلماسی، جز این که بگویم انریکه مورا، هماهنگکننده اتحادیه اروپا در مذاکرات وین و نماینده آن در مذاکرات نقش مهمی به عنوان میانجی ایفا کرده است و ما منتظر پاسخی سازنده از سوی ایرانیها هستیم، پاسخی که مسائل فرابرجامی را پشت سر بگذارد.
او در ادامه تاکید کرد که نمیخواهد درباره جزئیات دیپلماسیای که در این زمینه در جریان است، صحبت کند.
اظهارات پرایس درباره برنامه پیشنهادی ایران در پی این مطرح میشود که حسین امیرعبدااللهیان، وزیر امور خارجه ایران روز گذشته در یک کنفرانس خبری مشترک با همتای پاکستاناش به موضوع مذاکرات وین پرداخته و گفت: در طی ماههای گذشته در جریان مذاکراتی که همکارم آقای دکتر باقری با دیگر طرفها در مذاکرات وین داشتند و تبادل پیامهایی که بین ایران و آمریکا انجام شد گامهای مهمی از سوی ایران برداشته شد و ما اثبات کردیم که اهل گفتگو و منطق برای رسیدن به توافقی خوب و پایدار هستیم.
وزیر خارجه در ادامه گفت: در روزهای اخیر یعنی پنجشنبه گذشته علیرغم تبادل پیامها بین ایران و آمریکا و پیشرفت گفتگوها به یک باره طرف آمریکایی برای اعمال فشار علیه ایران و اخذ امتیازات بیشتر در میز مذاکره غیرمستقیم قطعنامهای را ارائه کرد و علیرغم اینکه طرف آمریکایی به ما اعلام کرد که این قطعنامه خالی از محتواست، ولی نفس ارائه این قطعنامه باعث شد که ما طرف آمریکایی را از این کار برحذر داریم و یک ابتکار جدید و پکیج سیاسی جدید ارائه کردیم. این پکیج را آمریکاییها پذیرفتند، ولی بر تصویب قطعنامه نیز تأکید داشتند و این کار را انجام دادند. ایران نیز در ادامه اقدام به افزایش فعالیتهای هستهای خود کرد و به صورت رسمی قبل از صدور قطعنامه به دبیرخانه آژانس اقدامات خود را اطلاع داد.
امیرعبداللهیان خاطر نشان کرد: ما اکنون در کنار قطعنامه و اقدامات بیشتر فعالیتهای صلحآمیز هستهای ایران باز هم اعلام میکنیم که از مذاکره و دیپلماسی فرار نمیکنیم و از طریق آقای مورا و بورل پیامها و ارتباطات در حال تبادل و انجام است و ایران برای رسیدن به توافقی خوب و پایدار از منطق دیپلماسی و مذاکراتی فاصله نمیگیرد.
سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در ادامه در پاسخ به این که آیا این بسته پیشنهاد ممکن است به موضوع تضمینخواهی ایران در این زمینه مربوط است که دولت جدیدی در آمریکا نتواند توافقی را ملغی کند که دولت فعلی احتمال دارد به آن دست بیابد، بیان کرد: ما برای ایرانیها روشن ساختهایم، در ماه اکتبر سال گذشته بود، وقتی رئیس جمهور با همتایان اروپاییاش در حاشیه نشست G ۲۰ در رم دیدار کرد. اگر به محتوایی که از آن دیدار عرضه شد، نگاه کنید، میبینید که ما صراحتا گفتیم قصد ما رقم زدن بازگشتی دوجانبه به پایبندی به برجام بوده و هست و ما قصد داریم در همین موضع بمانیم، تا زمانی که ایران به سهم خود در توافق پایبند باشد. این که به بازگشت دوجانبه به پایبندی برسیم و بعد در ادامه کار آن را دور بیاندازیم، هیچ سودی برایمان ندارد.
او دوباره درباره موضوع بستههای پیشنهادی گفت: الان هم من قصد ندارم درباره بستههای پیشنهادیای که بینمان رد و بدل میشوند صحبتی بکنم، جز این که بگویم ما آماده بازگشت دوباره به برجام بر مبنای دوجانبه بودن هستیم.
پرایس در ادامه با اذعان به این که ایران در زمان خروج یکجانبه دولت قبلی آمریکا از توافق هستهای در حال «پایبندی کامل» به توافق بود، مدعی شد ایران برنامه هستهایاش را تا حد «بسیار خطرناکی» توسعه داده است و زمان گریز هستهای آن که در زمان اجرایی شدن برجام «حدود ۱۲ ماه» بود، حالا به «چند هفته یا کمتر» رسیده است.
او گفت، چنین شرایطی برای دولت آمریکا «غیرقابل قبول» میباشد و به همین دلیل است که به دنبال بازگشتی دوجانبه به پایبندی به برجام هستد.
سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در ادامه در پاسخ به این که آمریکا تا چه زمانی به مذاکره (غیرمستقیم) با ایران ادامه خواهد داد و آیا آمریکا به دنبال ایجاد ائتلافی منطقهای، متشکل از رژیم صهیونیستی و کشورهای عربی برای مقابله با نفوذ ایران در منطقه است، گفت: همان طور که میدانید، ما به طور مستقیم با ایرانیها مذاکره نمیکنیم. همان طور که قبلا گفتهایم، ترجیح میدهیم این طور باشد [مستقیم]. کار دیپلماسی راحتتر میشود و به ما اجازه میدهد مسائل پیچیده و چندوجهی را به گونه موثرتری حل کنیم. البته ایرانیها مایل نبودهاند این کار را بکنند و همان طور که گفتم، ما از طریق شرکا و متحدان اروپاییمان این پیامها را منتقل کردهایم.
او در ادامه گفت: درباره بازه زمانی هم باید بگویم ما به دنبال بازگشتی دوجانبه به پایبندی به برجام هستیم و تا زمانی که در راستای منافع ملیمان باشد، این کار را خواهیم کرد. در حال حاضر، بازگشتی دوجانبه به برجام در بردارنده مزایایی در زمینه منع اشاعه تسلیحات اتمی خواهد بود که در حال حاضر از آنها برخوردار نیستیم.
پرایس درباره موضع کشورهای عربی منطقه درباره احیای برجام گفت: سال گذشته، شورای همکاری خلیج فارس بیانیهای داد که در آن از چشمانداز بازگشت دوجانبه به پایبندی به برجام حمایت شده بود، چون آنها به تهدیدی که ایران ایجاد میکند، واقفند. آنها مزایای بازگشت بالقوه به پایبندی به برجام را در زمینه منع اشاعه تسلیحات هستهای میدانند.
سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا با نادیده گرفتن نقش موثر ایران در مبارزه با داعش و نادیده گرفتن فروش میلیاردها دلار تسلیحات از سوی آمریکا به کشورهای عربی منطقه که منجر به در گرفتن رقابت تسلیحاتی در منطقه شده است، ادعاهایی راعلیه نقش ایران در منطقه مطرح کرده و با بیان این که هر کاری که ما انجام میدهیم، ماهیتی دفاعی دارد، مدعی شد: این ایران است که نیروهای نیابتی را تامین مالی میکند. این ایران است که به بیثباتی دامن میزند. این ایران است که از بازیگران بد در جاهایی مانند یمن و سوریه و جاهای دیگر حمایت میکند و این ایران است که از گروههای تروریستی حمایت میکند. بنابراین، تمام کارهایی که ما انجام میدهیم در قبال تاثیر بدی است که ایران در بسیاری از موارد از خود بر جای میگذارد. البته ما به دنبال درگیری نیستیم. به دنبال افزودن بر تنشهای منطقه نیستیم و در واقع، از اقدامات برای تنشزدایی استقبال کردهایم. ما میخواهیم شاهد تنشزدایی باشیم. آنچه ما انجام میدهیم، برداشتن گامهایی محتاطانه برای دفاع از خودمان در قبال اقدامات تنشزایی است که ایران متاسفانه انجام داده است.
او در پاسخ به این سوال که آیا آمریکا با وجود حمله روسیه به اوکراین و تنشهای پیش آمده میان واشنگتن و مسکو، هنوز از روسیه برای پیشبردن مذاکرات وین کمک میگیرد یا نه، گفت: تعاملات رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران در ابتدا با شرکا و متحدان اروپاییمان بوده است. او گاهی با دیگر شرکا و متحدانمان در جهان نیز [در این باره]گفتگو میکند. فکر میکنم اخیرا نیز با همتای کرهای خود در این باره صحبت کرده است. برخی شرکای جهانیمان که به نوعی بخشی از این موضوع هستند. اما در حال حاضر، شرکای اصلی ما [در این زمینه]متحدان اروپاییمان هستند.
سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در ادامه در پاسخ به این سوال که وزیر امور خارجه ایران گفته است، «طرف آمریکایی به ایران گفته است، قطعنامه شورای حکام خالی از محتواست» و چند روز قبل نیز یک منبع مطلع مدعی شده بود «بایدن ۴۸ ساعت پیش از تصویب قطعنامه شورای حکام، پیام محرمانهای برای ایران فرستاده و گفت بود، لحن قطعنامه شورای حکام ضعیف شده، تلافی نکنید، چون به خاطر کنگره دست دولت من بسته است»، آیا او فرستادن این پیام به ایران را تایید میکند، گفت: من فرستادن این پیام به ایران را تکذیب میکنم. من از این که چنین پیامی فرستاده شده باشد، اطلاعی ندارم، کسی هم در وزارت امور خارجه نمیداند.
پرایس در توضیح این که آیا موافق است که لحن این قطعنامه و بیانیه آمریکا در جلسه شورای حکام ملایم بوده است، گفت: ما میخواستیم نگرانی جدیمان را درباره وضع فعلی برنامه هستهای ایران نشان دهیم. این دقیقا همان کاری است که قطعنامه شورای حکام انجام داد. این قطعنامه نگرانیهای جدی ما را در این باره روشن ساخت که ایران پاسخ باورپذیری به سوالات آژانس در زمینه مواد و فعالیتهای بالقوه هستهای و اعلام نشده در ایران ارائه نداده است. این اقدامی است که شورای حکام مدتی بود انجام نداده بود. ما فکر کردیم مهم است آمریکا با متحدان اروپایی و دیگر شرکایمان در شورای حکام برای رسیدن به این قطعنامه جهت فرستادن یک پیام همکاری نزدیکی بکند.
او در پاسخ به این که شرکت ماهوارهای Maxar تصاویری منتشر کرده است که نشان میدهد ایران احتمالا در حال انجام دادن فعالیتهای ماهوارهای بوده است، آیا میتواند نظری در این باره ارائه بدهد و واکنش آمریکا چه خواهد بود، گفت: ایران طبق معمول انتخاب کرده است که تنشها را افزایش دهد. ایران معمولا انتخاب کرده است که اقدامات تحریکآمیزی انجام بدهد. ما از ایران میخواهیم تنشها را کاهش دهد، فعالیتهای تحریکآمیزش را متوقف کند.